“Twitter” Maskın nəyinə lazımdır? - “Quş azad oldu”

“O, böyük təmizləməyə başlaya bilər”

Aylarla davam edən qeyri-müəyyənlik, dramatik açıqlamalar və məhkəmə çəkişmələrindən sonra dünyanın ən varlı adamı İlon Mask nəhayət ki, “Twitter”i 44 milyard dollara satın aldı. İndi şirkət ictimai şirkətdən özəl şirkətə keçəcək. Bəs bu, sosial şəbəkənin milyonlarla istifadəçisi üçün hansı dəyişiklikləri gətirə bilər?

“SpaceX” və “Tesla”nın qurucusu “Twitter”də sövdələşmənin tamamlandığını elan etdi. "Quş azad oldu"  - o, əvvəlcə yazdı. Bir neçə saatdan sonra o, əlavə etdi: "Qoy yaxşı vaxtlar keçirək".

Şirkət şəxsi əllərə keçdi və onun səhmləri artıq Nyu-York Fond Birjasında satılmayacaq. “Twitter”in özündən heç bir rəsmi mesaj gəlmədiyi halda, BBC-nin yeni texnologiyalar üzrə redaktoru Zoe Kleinmanın qeyd etdiyi kimi, sadəcə olaraq, müvafiq e-poçt və ya tvit göndərəcək heç kimin olmaması mümkündür.

Mask personalı təmizləməyi və demək olar ki, idarəetmədə olanların hamısını işdən çıxarmağı bacardı. Şirkətin baş icraçı direktoru Parag Agraval, CEO Ned Sehqal və hüquqi məsələlər və daxili siyasət direktoru Vijaya Qadde artıq şirkəti tərk ediblər. “Twitter”in direktoru Bret Taylorunun “LinkedIn” profilinə görə, o da artıq şirkətdə deyil.

İş adamı iddia edir ki, onu maddi maraqlar maraqlandırmır, humanist maraqları rəhbər tutur: o, bəşəriyyətə dialoq qurmağa kömək etmək istəyir.

“Sivilizasiyanın zorakılığa əl atmadan sağlam mühitdə geniş spektrli məsələlərin müzakirə oluna biləcəyi rəqəmsal meydan olmalıdır”, - deyə Mask yazıb və bu missiyanın uğursuz ola biləcəyini etiraf edib.

Onun sözlərinə görə, indi sosial şəbəkələrin iki qapalı düşərgəyə - ifrat sağçılar və ifrat solçulara bölünməsi ilə bağlı ciddi risk var və bu, nifrətin artması və cəmiyyətdə parçalanmanın dərinləşməsi ilə doludur. Mask deyir ki, o, insanların öz “məlumat balonları”nda qapalı olduğu və yalnız onların fikirlərini bölüşənləri dinləmək vəziyyətini dəyişmək istəyir.

Mask sosial şəbəkədə daha çox fərqli fikirlərin eşidilməsi üçün “Twitter”in tənzimləməsinin ləğv edilməsini və idarə olunmasının asan olmasını nə qədər istədiyi barədə əvvəllər dəfələrlə danışıb. (Sosial şəbəkə uzun müddətdir ki, moderatorları tərəfindən sol-liberal inanclara üstünlük verməkdə günahlandırılır, şirkət həmişə bu iddianı rədd edir).

Amma indi sahibkar aydınlaşdırır ki, platforma qanunlara hörmət edilən “qonaqpərvər yer” olaraq qalmalı, “hər kəs üçün hər şeyin mümkün olduğu cəhənnəm toplantısına” çevrilməməlidir.

Eyni zamanda Maskın mesajının dinc tonu heç də hamını razı salmayıb. Sosial mediada dezinformasiya və zorakı ritorika üzrə mütəxəssislər Maskın irqçilik, nifrət nitqi və yalanların yayılması kimi pozuntulara görə bloklanan mübahisəli fiqurların platformaya qayıtmasına icazə verəcəyindən qorxularını ifadə ediblər.

İlk növbədə, söhbət ABŞ-ın keçmiş Prezidenti Donald Trampdan gedir. 2021-ci ilin yanvarında şirkət Trampın “Twitter” hesabını həmişəlik qadağan etdi. Bu, onunla izah edilib ki, keçmiş Prezidentin mesajları “çox böyük ehtimalla, onun ardıcıllarını 2021-ci il yanvarın 6-da Kapitoliyada qanunsuz hərəkətləri təkrarlamağa təhrik edəcək”.

Mask bir neçə ay əvvəl “Twitter”i almaqdan danışarkən, sosial şəbəkəni partizan adlandıraraq və "sola meyl" edərək, Trampın geri dönməsinə icazə verəcəyini bildirib.

Cümə axşamı günü, yeni CEO kimi ilk qərarlarından birində Mask Trampa mane olmağı müdafiə edən bir direktoru işdən çıxardı. Trampın özü də bu razılaşmadan məmnun qalıb. O, “Truth Social”da yazıb ki, Twitter artıq “ağıllı əllərdədir”, amma qadağa qaldırılsa belə, qayıdacağını açıqlamayıb.

Amerikalı jurnalist David Leavitt qeyd edir ki, Maskın “Twitter”i alması xəbərindən az sonra radikal istifadəçilər şəbəkədə aktivləşiblər ki, bu da “holokost” və ya irqçi təhqirlər sözünü axtaranda nəzərə çarpır.

““Twitter”də özünütənzimləmənin olmaması sadəcə olaraq sosial medianın dövlət tərəfindən tənzimlənməsi ehtimalını artıracaq, vəssalam”, - deyə “Bellingcat” araşdırma jurnalistikasının təsisçisi Elliot Higgins bildirib.

Biznes modeli və ixtisarlar

BBC-nin köşə yazarı Zoe Kleinmanın sözlərinə görə, Maskın “Twitter” reklamçılarına öz mesajını ünvanlaması faktı onu deməyə əsas verir ki, o, ehtimal ki, sosial şəbəkənin rəqəmsal reklam əsasında mövcud biznes modelini saxlamağı planlaşdırır.

Bununla belə, xatırlamağa dəyər ki, hazırkı qlobal iqtisadi böhranda reklamçılar marketinq büdcələrini kəsdikcə “Alphabet” və “Meta” kimi texnologiya nəhənglərinin rəqəmsal reklam gəlirləri azalmağa başlayır.

Mask yayda “Twitter”ə xərclədiyindən daha çox pul qazanmağı planlaşdırdığına işarə etdi və 2028-ci ilə qədər gəlirini dörd dəfə artıraraq 26,4 milyard dollara çatdırmaq hədəfinin olduğunu bildirdi.

Bir həftə əvvəl “Washington Post” İlon Maskın (və ya sövdələşmə uğursuz olarsa, şirkətin digər sahiblərinin) hazırda 7500 nəfəri əhatə edən işçilərini böyük ölçüdə ixtisar etməyi planlaşdırdığına dair bir araşdırma dərc etdi. Nəşrin məlumatına görə, Mask investorlara 2000 nəfərlik bir nüvəni saxlamaqla, işçilərin 75%-ni ixtisar etmək barədə məlumat verib.

Bununla belə, çərşənbə günü “Twitter”in qərargahına danışan Mask bu cür kütləvi ixtisarlarla bağlı xəbərləri təkzib edib.

Spam və "Super Tətbiq X"

İlon Musk dəfələrlə “Twitter”i investorlar üçün cəlbediciliyini artırmaq üçün botların və saxta hesabların sayı ilə bağlı öz hesablamalarını qəsdən azaltmaqda ittiham edib. Şirkətə görə, pul qazanan gündəlik aktiv istifadəçilərin (MDAU) 4%-dən az hissəsi saxtadır, lakin Mask “Twitter”də daha çox spam hesablarının olduğunda israr edir.

“İndi o, bu sahədə böyük təmizləməyə başlaya bilər. Sonra bəzi istifadəçilər öz izləyicilərinin qəfil azaldığını görəcəklər (saxta hesablar məhv edildiyi üçün), bu, qeyri-populyar ilk addım ola bilər”, - deyə Kleinman bildirib.

Lakin Maskın “Twitter”i almaq üçün ən maraqlı addımı sosial media, messenger, şəxsi maliyyə, yemək sifarişi və s. birləşdirməyi vəd edən xüsusiyyətlərlə dolu smartfon proqramı olan "X - Hər şey üçün tətbiq" olacaq.

İyun ayında “Twitter” işçiləri ilə görüşdə Mask izah etdi ki, bu proqram Çinin “WeChat”ı kimi işləməlidir: "Çində insanlar praktiki olaraq “WeChat”da yaşayırlar. Əgər bunu “Twitter”də təkrarlaya bilsək, bizi böyük uğur gözləyir".

Oktyabrın əvvəlində Mask tvitində şirkətin satın alınmasının "X - Hər şey üçün tətbiq” proqramının inkişafını sürətləndirəcəyini yazıb.

(BBC)