“Qatil mənə oğlumu necə öldürdüyünü danışırmış…” - FOTOLAR

Ukraynalı ana: “Ruslar cəsədləri götürdülər, çantalara qoydular… Oğlumu şalvarından tanıdım, düymələrini özüm tikmişdim – bildim ki, bu, mənim körpəmdir”

(Əvvəli BİRİNCİ HİSSƏdə)

Bu materialın qəhrəmanları - Vinnitsa sakinləri Lyudmila və Natalya bir-birlərini tanımırlar, lakin onların faciəvi hekayələri çox oxşardır. Onların hər ikisi müharibədə oğullarını itirib. Və Ukrayna Silahlı Qüvvələri (USQ) əsgərlərinin cəsədlərinin hansı şəraitdə evə qaytarılması bəzilərində şok yarada bilər.

Xersonun işğalının ilk həftələrində Lyudmila rusların nəzarətində olan əraziyə girə və həlak olmuş oğlu Maksimin cəsədini çıxara bildi. Natalya isə oğlu Romanın cəsədini döyüş meydanında yalnız Xarkov vilayətinin ərazisi azad edildikdən sonra tapa bildi.

Hər iki qadının yaşadığı Vinnitsaya onlarla görüşmək və hekayələrini yazmaq üçün getdik.

İKİNCİ HİSSƏ

"Oğlum altı ay çöldə yatdı"

"Bir dostum mənə dedi ki, məndə oğlumu geri qaytarmaq paranoyası yaranıb. Amma oğlum tapılıb dəfn olunmağa layiq idi", - Natalya Karpova oğlu Roman haqqında söhbət edərkən deyir.

Deyəsən, o da bu otaqdadır, fotolardan bizə gülümsəyir - yaraşıqlı, sağlam və həmişə gəncdir. Onun 30 yaşı var idi. O, Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Hərbi Hava Qüvvələrində elektron müharibə mühəndisi vəzifəsində çalışıb və aprelin sonunda dünyasını dəyişib.

Natalya oğlunun cəbhəyə göndərildiyini bilirdi, amma Roman dəqiq harada olduğunu demirdi, ona görə də ancaq təxmin edə bildi. Onun ifadələrinin fraqmentlərindən və sosial şəbəkələrdəki nadir mesajlardan qadın başa düşdü: oğul indi ən qaynar yerdədir.

Aprelin 23-də Roman əlaqə saxlamadı. Pasxa həftəsonu idi və Natalya narahat olmağa başladı, çünki həmişə valideynlərini təbrik etmək üçün zəng edirdi. İki gündən sonra o, ciddi narahat olmağa başladı və bölmənin komandiri ilə əlaqə saxladı.

Qadın zabitin sözlərini sitat gətirir: “Narahat olmayın, heç bir əlaqə yoxdur, onu zirehli maşınlarla çıxarıblar”.

Sonra Romanın yoldaşlarından oğlunun öldürüldüyünü öyrəndi: “Hərbçi olmasalar da, mənim işimə gəlib dedilər ki, “Nataşa xala, oğlun ölüb””.

Dostlar Rusiyanın “Telegram” kanalında mərhum Romanın fotosunu tapıblar, lakin hərbi hissədən bu barədə heç kimin xəbəri olmayıb.

"Bölmə komandirinə zəng etdim dedim: oğlum öldü. Cavabında eşitdim: "Nə danışırsan, nə deyirsən?” Deyirəm: məndə artıq şəkil var. Dedi: “Təcavüzkarın saytlarından istifadə edirsən, bu, dezinformasiyadır!". Deyirəm: oğlumun öldüyünə dair şəklini tapdığım yeganə yerdir”. Soruşdu: “Oğlunun cəsədini tapmaq üçün siz nəsə edirsiniz?” Cavab verdim: onun öldüyünə dair əlimizdə heç bir sənəd yoxdur”, - deyə qadın hərbi hissə ilə əlaqə saxladığını xatırlayır.

Məhz o zaman Natalya Romanı evə gətirmək istəsə, ona çox güc və cəsarət lazım olacağını aydın başa düşdü. O, vaxt itirməmək qərarına gəldi və əlində olan yeganə ipucunu götürdü - ölən oğlunun şəkli.

Bu şəkil hələ də onun telefonundadır. Hər şey onunla başladı: "Fotoda üç cəsəd var: oğlum və daha iki cəsəd”.

Həmin ikisinin 95-ci briqadanın döyüşçüləri olduğu ortaya çıxdı - ruslar sənədlərini internetdə yerləşdirdilər. Qadın bu briqadanın rəhbərliyinə müraciət edərək kömək istəyib.

"Oğlum sizin 95-ci briqadanın iki döyüşçüsü ilə yanaşı uzanıb, oğlum Hərbi Hava Qüvvələrindəndir. Hərbi Hava Qüvvələri mənə heç kömək etmir, heç bir məlumat vermirlər. Amma sizin iki döyüşçünüz olduğuna görə kömək edin. Mən oğlumun cəsədini tapmıram, haradadır, məndə heç bir məlumatım yox idi... Bir fotoşəkil var - onlar boşluqda uzanıblar, hamısı snayper tərəfindən vurulub", - deyə Natalia danşır.

O, rədd edilmədi. Bir müddət sonra o, oğlunun İzyum yaxınlığındakı Dolqenkoe kəndi yaxınlığında öldüyünü öyrəndi. 95-ci briqadanın əsgərləri onun cəsədini pilotsuz uçan aparatın köməyi ilə aşkar ediblər, lakin onu götürmək mümkün olmayıb. O vaxt şiddətli döyüşlər gedirdi. Sonradan ərazi işğal edildi.

Natalya bir neçə uzun çəkən ay gözlədi və xəbərləri izlədi, amma yox idi. Yalnız Rusiyanın ictimai səhifələrindən Romanın yatdığı yerdə nə baş verdiyini öyrəndi.

"Rusların oraya girməsinin videosunu tapıram və rus zabitlərindən biri mənə bu cəsədlərin ona necə iy verdiyini, onları necə çıxardıqlarını və (əvvəl) pusquda onları necə vurduqlarını danışır. Əslində, qatil mənə oğlumu necə öldürdüyünü və cəsədini necə kənara atdığını danışırmış", - deyən qadıının səsi kin və ağrı ilə doludur.

O, hər şeyə hazır idi, hətta İzyuma getməyə və ruslarla danışıqlara getməyə hazır idi, lakin bu, çox təhlükəli idi. Nəhayət, sentyabrda Ukrayna Silahlı Qüvvələri bu ərazini azad etdi və Natalya dərhal axtarış qrupu təşkil etməyə başladı.

“Ümidsizlik, bir növ isteriya vəziyyətində idim, çünki başa düşdüm ki, indi payızdır, yüngül şaxtalar başlayandan sonra yarpaqlar tökülməyə başlayacaq, hər şey yuxuya gedəcək və heç kim tapılmayacaq. Altı ay keçdi, nə oldu? Məncə, payız daha da irəli getsə, qarla örtülsə, yaza qədər bu cəsədlərdən heç nə qalmayacaq”, - deyir dərdli ana.

Bacardığı hər kəsə zəng etdi, media ilə danışdı, rəsmilərə yazdı. Telefonunda qadının kömək istəmədiyi bir nəfər də olsun əlaqə qalmayıb: "Bütün bu müddət ərzində oğlumun cəsədinə gedə bilmədim, amma insanlara onun götürülməli olduğunu unutdurmadım".

Axtarış qrupu, nəhayət, Dolqenkoyeyə yola düşəndə ​​Natalya da onlarla getdi: "Mən təşkil edə bildim ki, konoloqlar, sapyorlar getsin. Könüllülər gəldi, rəfiqəm bizə qoşuldu. Bir sözlə, Hərbi Hava Qüvvələrinin nümayəndələri istisna olmaqla, hamı orada idi".

Ölümdən altı ay sonra, uzun sürən döyüşlərin sonrasında cəsədlərin axtarışı ümidsizlik və dəliliklə həmsərhəd olan bir missiyadır. Geri çəkilən ruslar ərazini minalamışdılar. Bədbəxt torpaq, sınıq-salxaq yollar, keçilməz bataqlıqlar, çəmənliklər və kolluqlar... Birinci istehkamçılar qrupu həmin ərazidə partladı, lakin onlara kömək olundu, xəstəxanaya göndərildi və axtarışları davam etdirdilər.

Natalyanın bizə göstərdiyi videoda yalnız keçilməz kolluqlar görünür, ancaq pərdə arxasındakı axtarış əməkdaşının səsi deyir: "Uşaqları tapdıq. Biri budur, ikincisi, üçüncüsü də var".

Altı aydan sonra təbiət öz işini gördü, kiminsə oğlunun burada yatmasına əhəmiyyət vermməmişdi. Burada hər şey həmişəki kimi davam edirdi: çöl çiçəkləri açdı, günəş otları yandırdı, ağaclar və kollar böyüdü, yarpaqlar töküldü. Bu vəhşi məkanın ortasında itib-batanları ancaq axtarış itləri tapa bilərdi.

"Rusların videosunda olduğu kimi orada üç nəfər uzanmışdı. Məlum oldu ki, onları sadəcə dərəyə atıblar. Onlar bu cəsədləri götürüb apardılar, çantalara qoydular, şəxsiyyətlərini müəyyənləşdirdilər. Onun sinəsində adı yazılmış jeton vardı. Bir də onu şalvarından tanıdım, düymələrini özüm tikmişdim. 100% bilirəm ki, bu, mənim körpəmdir. Cəsədləri tapanda bir qədər rahatladım ki, nəhayət, uşağımı gördüm, götürdüm və basdıracağam", - deyə qadın ah çəkir.

Romanın jetonu indi onun qonaq otağında, oğlunun şəkillərinin yanındakı rəfdədir. Onun portretinin altında bir tikə çörək ilə bir stəkan araq var. Roman söhbətimizdən bir neçə gün əvvəl dəfn olundu. Onun ölümündən 6 ay keçib.

Natalya öz missiyasını yerinə yetirdi - oğlunu evə qaytardı, lakin bu, ona istədiyi rahatlığı gətirmədi. Ondan indi necə yaşadığını soruşuruq və bu güclü qadının səsi bütün söhbət boyu ilk dəfə göz yaşlarına boğulur.

Deyir: "Həyat yoldaşımla oğlumuzun ölməsini qəbul edə bilmirik. Bizdə belə bir düşüncə var idi: uşağımız orada uzanıb və onu evə qaytarmalıyıq. Bu günlərdə isə mən ancaq qəbri görürəm. Qəbiristanlığa gedirik, hər şey çələnglərdə, çiçəklərdə... Gözümüzün qabağında yalnız məzar. O zaman biz oğlumuz olmadığı və bir daha olmayacaq faktı ilə yaşamağı öyrənəcəyik".

Oğlunu evə qaytarmaq üçün Natalyaya çox adam kömək etdi, lakin bəzilərindən kömək ala bilmədi: "Mən onu axtardım və tapdım, lakin Hərbi Hava Qüvvələrinin köməyi olmadan, bu qədər məmurun köməyi olmadan".

Dekabr ayında onunla danışdığımız zaman o, Romanın ölümü ilə bağlı hərbi komissarlıqdan bildiriş belə, almamışdı: “Bilirsiniz, bu, gülüncdür, mən artıq oğlumu dəfn etmişəm, oğlum aprelin 23-də vəfat edib, yalnız indi sənədlər hazırlanacaq ki, evimə gəlib desinlər: əziz Natalya xanım, oğlunuz vəfat edib, budur bildiriş”.

“Mən Ordunun Baş Komandanı Valeri Zalujnıdan, Prezident Vladimir Zelenskidən çox istəyirəm ki, bütün dünya bilsin ki, qərargahda belə adamlar var, müəyyən xidmətlərə rəhbərlik edən məmurlar var, onlar orduya insanlarda inamsızlıq yaradırlar. Mən həqiqətən tezliklə qələbə istəyirəm. İstəyirəm ki, mənim vəziyyətimə daha heç bir ana daha düşməsin”, - qəzəbini boğmağa çalışmayan ana bildirir.

Lakin müharibə davam edərkən, Natalyanın arzusu yerinə yetirilməmiş qalır. Bu çəkilişdən sonra hərbi komissarlıq Romanın ölüm xəbərini verdi. Hərbi Hava Qüvvələrində onlar etiraf etdilər ki, həmin şəxsin xidmət etdiyi bölmənin komandanlığı kapitan Roman Karpovun vəfatının şərtləri ilə bağlı "müəyyən səhvlərə yol verib və onun axtarılması üçün formal hissələri işləyib hazırlamayıb".

Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Hərbi Hava Qüvvələri komandanının müşaviri, general-leytenant Oleq Qruntkovski əlavə edib ki, şiddətli döyüşlər və İzyum yaxınlığındakı ərazilərin sonradan işğalı səbəbindən yerlərdəki hissələrin komandanlığında vəziyyətlə bağlı bütün məlumatlar yoxdur: “Biz onun döyüş tapşırıqları və ölümü haqqında tam məlumat ala bilmədik. Mən Natalya İvanovnanın qarşısında baş əyirəm, o, oğlunu axtarmaq üçün böyük qüvvələrdən istifadə edib. Ayrı-ayrı strukturlar axtarış əməliyyatları ilə məşğuldur və o, bu prosesi xeyli sürətləndirib”.

(BBC)