Putin 20 ildən sonra ilk dəfə: uzunmüddətli hədəflərdən psixoloji istəksizliyə

Kreml rəhbəri niyə susur və nələr baş verir?

Rusiya Prezidenti Vladimir Putin bu il böyük mətbuat konfransı keçirməyəcək. Putin üçüncü müddətə seçildikdən sonra onun jurnalistlərlə bu cür ünsiyyət formatı 10 il ardıcıl olaraq hər il dekabr ayında tətbiq edilirdi.

Prezidentin mətbuat katibi Dmitri Peskovun sözlərinə görə, bu il Vladimir Putinin böyük mətbuat konfransı olmayacaq, lakin Kreml dövlət başçısının “xarici səfərlər zamanı” jurnalistlərlə danışmasını gözləyir.

Vladimir Putinin ilk böyük mətbuat konfransı hələ 2001-ci ildə baş tutub və 2012-ci ildə Kremlə qayıtdıqdan sonra onlar hər il dekabr ayında keçirilirdi. Hamısı uzun idi (orta hesabla təxminən 4 saat) və çoxlu diqqət çəkirdi.

Putin həmişə iqtisadi və sosial məsələlərdə özünü göstərməyə çalışıb - o, ölkədə vəziyyətin göründüyündən də yaxşı olduğunu göstərən çoxlu rəqəmlərdən və statistik məlumatlardan istifadə edib. Daha sonra isə KİV Putinin səhvlərini təhlil edən materiallar dərc edib.

Bir tərəfdən mətbuat konfranslarında Rusiya cəmiyyəti üçün çox vacib olan mövzularda suallar qaldırılıb. Digər tərəfdən, Putin nadir hallarda mənalı və dəqiq cavablar verib.

2020-ci ildə keçirilən mətbuat konfransında ondan o vaxt vətənə xəyanətdə ittiham olunaraq həbs edilmiş (2022-ci ildə 22 il sərt rejimli koloniya cəzası aldı) jurnalist İvan Safronova qarşı cinayət işi ilə bağlı sual verilib. Putin o zaman iddia edib ki, Safronov jurnalist fəaliyyətinə görə mühakimə olunmur və bu iş onun “uzun müddət Roqozinin köməkçisi və ya müşaviri kimi fəaliyyəti ilə bağlıdır”. Eyni zamanda, həbs olunana qədər Safronov cəmi iki ay dövlət korporasiyasında işləyib və orada dövlət sirrinə çıxışı olmayıb.

Nəticədə Dmitri Peskov ertəsi gün Prezidentin sözlərinə münasibət bildirməli olub və o, Putin üçün məlumatın “istintaq tərəfindən təmin edildiyini” söyləyib.

Digər xarakterik nümunə keçmiş Prezidentin kürəkəni Kirill Şamalovla bağlı “Mühüm hadisələr”in (Rusiyada arzuolunmaz təşkilat kimi tanınır) araşdırılması məsələsidir. Nəşrdən belə çıxır ki, Şamalov Rusiyanın ən böyük neft-kimya şirkəti “Sibur”un 3,8% payını simvolik 100 dollara almaqla dollar milyarderinə çevrilib.

2020-ci ildə keçirdiyi mətbuat konfransında Putin istintaqı “oxuması mümkün olmayan bir məcmuə” adlandırıb. “Şamalovun “Sibur”un səhm paketini 100 dollara ala bilməsində qəribə heç nə yoxdur”, - deyə o zaman Rusiya Prezidenti bildirmişdi.

O, əlavə edib ki, ABŞ Dövlət Departamenti və onların xüsusi xidmət orqanları istintaqın sifarişçiləridir və nəşrin məqsədi qisas almaq və Rusiyanın daxili siyasi həyatına təsir etmək cəhdidir.

Putin eyni şəkildə “Bellingcat”, “The Insider” (hər ikisi Rusiya Federasiyasında arzuolunmaz təşkilatlar kimi tanınır), “Der Spiegel” və CNN-in müxalifət lideri Aleksey Navalnının FSB əməkdaşları tərəfindən zəhərlənə biləcəyi ilə bağlı yüksək profilli araşdırması ilə bağlı sualı da cavablandırıb. Prezidentin izahı daha sonra belə bir mənaya gəlib ki, əgər Rusiya Navalnını zəhərləmək istəsəydi, bu məsələni sona çatdırardı.

Xüsusilə, son illərdə Putinin bu cür bəyanatları bu mətbuat konfranslarını getdikcə daha az mənalı edir. Buna həm jurnalistlərin Vladimir Putinin diqqətini cəlb etmək üçün  qaldırdıqları pankartlar (“Xoşbəxtlik axtarıram”, “Gəlin içək!”, “Zəhər ver”, “Evlənək”), həm də mənasız – “Kremldə hansı robot çatmır”, “Prezident Şaxta babadan nə istəyib”, “Yaşadığımız həyatı söyüşsüz necə təsvir etmək olar” və s. tipli suallar təsir edir.

Bu il Putin hələ Federal Məclisə müraciət etməyib. Prezidentin mətbuat katibi bazar ertəsi mesajın ilin sonuna qədər baş tutub-tutmayacağı sualına cavab verə bilməyib. Onun sözlərinə görə, bu məsələyə “aydınlıq gətirilməlidir”.

Politoloq Mixail Vinoqradov deyir ki, böyük mətbuat konfransının təxirə salınması və mesajla dayandırılması “vəziyyətdə ümumi pauza hissini” gücləndirir: "Oktyabrda özünü cəsarətlə büruzə verdi və noyabrda suallar yığılmağa başladı. Baxmayaraq ki, ölkədə çox şey baş verirdi".

Ən azı, ötən ilin payızında Rusiya Ukraynanın dörd vilayətinin ilhaqını elan etdi, səfərbərlik oldu və cəbhədə bir sıra ağrılı məğlubiyyətlərə məruz qaldı.

“Demək olmaz ki, ölkədə heç nə baş vermir – o qədər baş verir ki, indi bir ay başqa bir ildəkindən qat-qat artıqdır”, - deyə politoloq Abbas Qallyamov da razılaşır.

Onun sözlərinə görə, Putin hələ də gündəlik hadisələr çərçivəsində bəzi konkretliklər barədə danışa bilər: “Lakin o, artıq ölkənin bütövlükdə perspektivləri, uzunmüddətli hədəflər, hərəkət strategiyası haqqında danışa bilmir”.

Lakin politoloq Tatyana Stanovaya tədbirlərin ləğvinin səbəbini Putinin deməyə sözü olmadığında deyil, bunu etmək istəməməsində görür: “Putin qlobal mövzulara nə qədər çox güc və enerji sərf edirsə, o, birbaşa xətlər və ya mətbuat konfransları kimi xırda şeylərə daha az enerji sərf etmək istəyir”.

Stanovaya əmindir ki, Rusiya Prezidentinin "hesabat vermək", darıxdırıcı və rutin suallara cavab vermək, vaxt itirmək, yaxşı ata rolunu oynamaq və s. üçün psixoloji istəksizliyi var: “Bütün bunları tabeliyində olanlar da edə bilər”...

(BBC)