Dinozavrların ayaq izləri, qədim şəhərlər və “ac daşlar” - FOTOLAR

Artan quraqlıq planetimizin müxtəlif bölgələrində maraqlı faktlar ortaya çıxarıq

Planetin yarısını əhatə edən həddindən artıq istilər çayların dayazlaşmasına və su anbarlarının qurumasına səbəb olub. Onların dibində çoxlu maraqlı tapıntılar aşkarlanıb.

Çindəki Yantszı çayında suyun səviyyəsinin düşməsi, arxeoloqların təxminən 600 il yaşı ola biləcəyinə inandıqları üç buddist heykəlini səthə çıxarıb. Yantszı hövzəsində iyul ayından bəri yağıntılar normadan təxminən 45% az olub və Çinin cənub-qərbində avqustun sonuna qədər istilər qalacaq.

Avropada son 500 ilin ən pis quraqlığı Dunay çayında suyun təxminən bir əsrin ən aşağı səviyyələrindən birinə düşməsinə səbəb olub və onlarla partlayıcı yüklü alman döyüş gəmisinin qalıqlarını üzə çıxarıb. Onlar İkinci Dünya müharibəsi zamanı Serb çayının liman şəhəri Prahovo yaxınlığında batıb.

Bu gəmilər 1944-cü ildə Sovet qoşunlarından geri çəkilərkən Nasist Almaniyasının Qara Dəniz Donanması tərəfindən Dunayda batırılmış yüzlərlə gəmi arasında idi. Onların bir çoxu hələ də tonlarla döyüş sursatı və partlayıcı maddə daşıyır və naviqasiya üçün təhlükə yaradır.

İraqda uzun sürən quraqlıq məhsulu təhlükə altında qoyub və ölkə hakimiyyətini əkin sahələrini suvarmaq üçün Mosul su anbarından su buraxmağa məcbur edib. Su çəkilən zaman səthdə qədim şəhərin xarabalıqları peyda olub. Arxeoloqlar xarabalıqları təxminən eramızdan əvvəl 1400-cü ilə aid edirlər. Xarabalar Mitanni İmperiyasının Zəkiku şəhərinə aiddir. Bu imperiya eramızdan əvvəl 1550-1350-ci illərdə Şimali Suriya və Mesopotamiyanın bir hissəsinə nəzarət edirdi.

Yağışların azlığı və günlərlə davam edən isti hava bir çox Avropa ölkələrində bir anda quraqlığa səbəb olub, dayaz çaylarda əcdadların qoyub getdiyi həyəcanlı xəbərdarlıqlar səthə çıxıb. Bunlar yalnız şiddətli quraqlıq dövrlərində görünən "ac daşlar" adlanır, su qıtlığı və əlaqədar fəlakətlər nəticəsində keçmiş təbii fəlakətlər haqqında mesajlarla həkk olunur.

Elbada tapılan “ac daş”ın üzərindəki ən qədim yazı 1616-cı ilə aiddir, orada deyilir: “Məni görürsənsə, ağla”.

Texasın mərkəzində dayaz çayın dibində 113 milyon illik dinozavrın ayaq izləri aşkar edilib. Keçən həftə ştatın demək olar ki, 90%-ni həddindən artıq istilər əhatə edib ki, bu da quraqlığa səbəb olub.

Arxeoloqlar aşkar edilmiş ayaq izlərini “Tənha reyncerin yolu” adlandırıblar. Onlar bu yolda təxminən 30 metr gedən bir akrokantozavra aiddir. Akrokantozavrlar üçbarmaqlı, arxa ayaqları üzərində gəzən teropod dinozavrları idi. Təxminən 4,5 metr boya və təxminən yeddi ton ağırlığa malik olublar.

İtaliyanın dayaz Po çayının sahilində balıqçılar tərəfindən 450 kiloqramlıq partlamamış bomba aşkar edilib. İtaliya son 70 ilin ən pis quraqlığını yaşayır. Uzunluğu 650 km olan çay bir çox ərazidə quruyub. İtaliya ordusunun məlumatına görə, 240 kq partlayıcı maddənin olduğu bildirilən partlamamış bomba Lombard əyalətinin Borqo Virgilio kəndi yaxınlığında aşkar edilib.

Romada Tibr çayında eramızın 54-cü ilindən eramızın 68-ci ilində intihar edənə qədər hökmranlıq edən imperator Neronun dövründə tikilmiş körpünün xarabalıqları peyda olub. Bu il Tibr bir metrdən çox sıçrayaraq rekord aşağı səviyyəyə çatıb. Körpü Mars çölünü Tibr çayının əks sahili ilə birləşdirirdi.

İspan fermerləri məvh olmaqda olan məhsul üçün kədərlənirlər, lakin onilliklərin ən pis quraqlığının gözlənilməz yan təsiri arxeoloqları sevindirdi. Mərkəzi Kaseres əyalətindəki suyun səviyyəsinin üçdə bir azaldığı Valdekanas su anbarının dibində tarixdən əvvəlki dövrə aid daş dairə yaranıb. Dairə “İspan Stonehenci” adlanan Quadalperal dolmenidir və eramızdan əvvəl 5000-ci ilə aiddir.

(BBC)