Çarəsizlik mənzərəsi: rusların “oğurladığı” ukraynalı uşaqların həyat hekəyələri – FOTOLAR

Rusiyada “ilişib qalan” ukraynalı uşaqların taleyi necə olacaq?

Rusiya işğalı zamanı Xarkov vilayətindən olan yüzlərlə uşaq Rusiyanın cənubundakı istirahət düşərgəsinə göndərilib. Uğurlu Ukrayna əks-hücumundan sonra onlar valideynlərindən ayrı düşdülər. İşğalın onları nəyə sövq etdiyini və indi nəyə ümid etdiklərini anlamaq üçün BBC azad edilmiş Balakleyadan olan, indi Gəlincikdə qalan uşaqların valideynləri ilə həmsöhbət olub.

Sentyabrın 10-da Rusiyanın dövlət xəbər agentliyi olan “RİA Novosti”nin saytında işğal zamanı Xarkov vilayətinin strateji əhəmiyyətli şəhəri olan İzyumun administrasiyasına rəhbərlik etmiş keçmiş ukraynalı polis Vladislav Sokolovun sözlərinə istinad edən məqalə dərc olunub. O deyir: "Uşaqlarını Gəlinciyə göndərən valideynlərə demək istərdim ki, onlarla hər şey qaydasındadır. Uşaqlar ikinci istirahət növbəsinə buraxılıblar. Onların geyinməyə paltarı, yeməyə çörəkləri var. Hamı onlardan narahatdır və ona görə də bu məlumat İzyum və Balakleyadan olan uşaqların valideynləri üçündür”.

İzyum və Balakleya Rusiya tərəfindən tammiqyaslı işğalın başlamasından qısa müddət sonra yazda işğal edildi. Onlar altı aydan çox işğal altında yaşadılar.

“Yeni hakimiyyət” bu ərazilərdə “yeni həyat” qurmağa başladı. Burada “yeni sərəncam”ı təsdiqləməyə başlayan “yeni bələdiyyə başçıları” peyda oldu. Balakleyada - müharibədən əvvəl şəhər yalnız Ukraynanın ən böyük silah-sursat anbarlarından birinin onun ərazisində yerləşməsi ilə tanınırdı - işğal hakimiyyəti yeni "maarif şöbəsi" açdı. O, rus kurikulumları üzrə yeni açılan məktəblərdə dərs ilinin başlanmasını təşkil etməli idi.

Avqust ayında Xarkov vilayətindəki reklam lövhələrindəki “Rusiya həmişəlik buradadır” şüarının ciddi qəbul oluna bildiyi bir vaxtda, Balakleya küçələrində elanlar peyda oldu. Rusiya tərəfindən təyin edilmiş administrasiya yerli uşaqlara dənizdə, Gəlincik yaxınlığındakı "Bear Cub" uşaq düşərgəsində üç həftəlik istirahət təklif edirdi - tamamilə pulsuz.

İşğal olunmuş rayonlarda uşaqları Rusiyaya göndərmək istəyənlər çox idi - avqustun əvvəlində düşərgəyə 203 uşaq, ayın sonunda, avqustun 29-da isə İzyum, Kupyansk, Balakleya, Kazaçya Lopan və digər şəhər və kəndlərdən daha 300 uşaq gəldi.

Sentyabrın lap əvvəlində Ukrayna ordusu sürətli əks-hücuma keçdi və bir neçə gün ərzində Xarkov vilayətinin böyük hissəsini azad etdi. Balakleya Ukraynanın nəzarətinə qayıtdı. Bir neçə həftə əvvəl övladlarını dəniz sahilinə istirahətə göndərən valideynlər üçrəngli rus bayraqlarını əvəz edən mavi-sarı Ukrayna bayraqlarının geri qayıtdığını gördülər.

Onların uşaqları isə Rusiyada dincəlməyə davam edirdi. Məhz o zaman “RİA Novosti” onların ən azı daha bir ay düşərgədə qalacaqlarını bildirmişdi. Valideynlər bu barədə ən son xəbər tutdular - kiməsə övladı zəng edib, kimsə xəbərlərdə oxuyub, kimsə özü təxmin edib.

BBC-nin “Qızınızın təyin olunan vaxtda qayıtmayacağını haradan bildiniz? Kimsə sizə zəng etdi?” sualına, hələ də düşərgədə yaşayan 12 yaşlı qızın anası Natalya Sonkina belə cavab verir: “Yox, heç kim zəng etmədi. Ukrayna geri gələn kimi anladıq ki, geri qayıtmaq çətin olacaq”.

Valideynlərin sözlərinə görə, işğal administrasiyasının keçmiş məmurları onların heç biri ilə əlaqə saxlamayıblar.

"Onlara dedilər ki, Ukraynanın sizə ehtiyacı yoxdur"

Balakleya sakini Alla Kameneva: "Bütün vəziyyət açıqlananda, bayıra çıxmaq mümkün deyildi. Bəziləri rəğbət bəsləsə də, çoxları sataşırdı. İnsanlar soruşurlar ki, uşağı Rusiyaya göndərmək necə mümkün olub".

Əvvəlcə Kameneva kamera qarşısında müsahibə verməyə razılaşdı, lakin sonra həmyerlilərindən özünə qarşı düşmənçilik hiss etdiyini izah edərək fikrini dəyişdi.

Balakleya merinin səlahiyyətlərini icra edən Oksana Bondar: "İşğal altında, uzun müddət sizə axmaq olduğunuzu söyləsələr, həqiqətən də axmaq olduğunuza inanmağa başlayırsınız. Əhaliyə “Ukraynanın sizə ehtiyacı yoxdur, Ukrayna sizi unudub” təbliğatı aparırdılar”.

Keçmiş məktəb direktoru, rus dili müəllimi Bondar bu ilin martına qədər şəhər sovetinin katibi olub. İşğaldan sonra Balakleyanın o vaxtkı meri İvan Stolbovoy əvvəlcə Rusiyaya dəstək olaraq çıxıb, sonra isə şəhəri tərk edib. Ruslar öz idarələrini burada yerləşdirdilər. Ukrayna qanunvericiliyinə görə, seçilən merin olmadığı halda Bondar bələdiyyə sədri olmalı idi.

O, bütün işğal boyunca bu vəzifələri yerinə yetirdi - lakin uzaqdan: mart ayında o da şəhəri tərk etdi və bütün bu altı ay burada - 30 kilometr aralıda idi.

Oksana Bondar sentyabrın 8-də Ukrayna ordusunun ardınca Balakleyaya qayıdıb. Həmin vaxt o, yerli uşaqların Gəlinciyə getdiyini də bilmirdi: o, belə bir şey haqqında eşitmişdi, amma qonşu şəhərlərdə baş verdiyini düşünürdü.

Amma bir neçə gün sonra Rusiyada ilişib qalan qızlardan birinin valideynləri ona yaxınlaşıb. Rusların tərk etdiyi yeni “maarif şöbəsi”nin ofisində Bondar polisin köməyi ilə gedənlərin siyahısını tapıb. İçində 25 uşaq var idi.

Bu vəziyyətdə ilk emosiya - o, çaşqınlıq olduğunu izah edir: “Necə oldu ki, uşaqlarınızı təhvil verdiniz və indi kömək üçün səlahiyyətlilərə müraciət edirsiniz? Boğulanları xilas etmək boğulanların öz işidir”.

“O vaxt uşağımı belə xilas etmişdim”

Ukrayna müntəzəm olaraq Rusiya hakimiyyətini uşaqları zorla deportasiya etməkdə ittiham edir. Qondarma DXR-dən yüzlərlə yetim uşaq, həmçinin Mariupolun "zirzəmilərində tapılan" uşaqlar həqiqətən də Rusiyaya aparılıb. Onların bir çoxuna Rusiya vətəndaşlığı verilib və rus ailələrində qəyyumluğa verilib.

Donetsk vilayətindəki uşaq evindən olan və Moskva vilayətində himayədar ailədə yaşayan 13 yaşlı Valentinin hekayəsi bu mənzərəni ortaya qoyur.

Uşaqları Gəlincik yaxınlığındakı düşərgəyə göndərməyin hekayəsi açıq şəkildə fərqlidir. Balakleyanın bütün valideynləri bildiriblər ki, onlar buna tamamilə könüllü gediblər. Üç nəfər xatırlatdı ki, səfərə yazılmaq istəyənlərin sayı düşərgədə yerlərin sayından çox idi.

“Uşağımı əlimdən oğurlayıb, zorla aparıblar deyə, “ərizəyə imza at” desələr, etmərəm, düzünü deyirəm. O vaxt uşağımı belə xilas etmişdim. Bəlkə də yanılıram, amma mən onu xilas etdim”, - 13 yaşlı Saşanın anası Anna Lapina BBC-yə deyir.

Bir neçə ana bir anda şikayətlənir: “Rus qoşunları şəhərə girəndə hər şey çox tez baş verdi, evakuasiya olunmaq istəyənlərin hamısı getməyə vaxt tapmadı. Sadəcə vaxtımız yox idi. Pisdir, ağırdır söyləməsi, bizi atdılar, heç uşaqları da çıxarmadılar. Heç nəyimiz yox idi!”.

Həqiqətən də, yazda Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin bütün səyləri, çox yaxında yerləşən Xarkovun işğalının qarşısını almağa yönəlmişdi.

Daha sonra, Balakleyada rusların tabeliyində olanda sakinlər deyirlər ki, Ukraynanın nəzarətində olan əraziyə yalnız pul müqabilində - bir neçə min qrivna ödəyərək, çıxmaq mümkün idi. Amma bu pul onların fikrincə, bir çoxlarında, sadəcə olaraq yox idi.

"Biz Ukraynanı sevirik. Amma heç bir evakuasiya təmin edilmədi. Və şəhərdən çıxmaq üçün adambaşına beş min qrivna (o vaxtkı məzənnə ilə təxminən 170 dollar) - hətta körpədən də götürdülər", - Alla Kameneva izah edir.

Atışma yay boyu davam etdi. BBC həmsöhbətlərindən biri xatırlayır: "Elə vaxtlar olub ki, hər gün atışmalar olurdu - günün 24 saatı. Bütün daxma titrəyir, hər otaqda bütün tavanlar çatlayırdı".

Oğlunu Gəlinciyə göndərən başqa bir Balakleya sakini danışır: “Bir anda evin qarşısına bir raket düşdü, uşaq küçədə idi. Dağıntıların altında uşağımın küçədə olmadığını, hardasa gizləndiyini yoxlamaq üçün çölə atıldım. Belə günlər çox idi”.

Anna Lapinanın oğlu deyir ki, "hər şeyi çox yaxşı başa düşürdüm, raket atılanda zirzəmiyə qaçırdım, bütün yay belə keçdi".

Ailəsində daha bir uşaq var - Saşadan başqa beş yaşlı Nataşa da var. Döyüş səslərinə uşaqlar müxtəlif cür reaksiya veriblər. İlk partlayışlarda kiçik qızı dərhal bərk yuxuya getdi. Böyük oğul çox qorxdu, başını tutdu, hər hansı bir yüksək səsə qıvrıldı, əsəbi və ünsiyyətsiz oldu.

Saşanın anası ilə qısa dialoqumuz:

- Uşağınızı rus düşərgəsinə göndərməzdən əvvəl uzun müddət tərəddüd etmisiniz?

- Bəli, bir ay düşündüm, sonra qərar verdim.

- Həlledici amil nə idi?

- 13 yaşlı oğlanda enurez başlayıb. Başa düşürsən, mən onu ruslara yox, müalicə üçün göndərmişəm!

Düşərgədə bir həftə yaşadıqdan sonra Saşa anasına probleminin aradan qalxdığını yazıb.

"Uşaqlar uyğunlaşdılar, yeməkxanada yeməkdən həzz alırlar"

İşğal olunmuş Ukrayna ərazilərindən uşaqların Gəlincikdəki düşərgəyə göndərilməsi Rusiya mətbuatında təmtəraqla işıqlandırılıb. Ərazinin özünü “azad edilmiş” adlandırırdılar.

Prosesə regional hakimiyyət orqanları fəal dəstək verdi - avqustun əvvəlində Krasnodarın o vaxtkı meri Andrey Alekseenko uşaqlar olan avtobuslardan birinə minərək, onları müşayiət edib. Elə həmin ayın ortalarında TASS agentliyi Alekseenkonun Xarkov vilayətinin işğal olunmuş hissəsinin “nazirlər sovetinə” sədr təyin edildiyini bildirmişdi.

Krasnodar diyarının qubernatoru Veniamin Kondratyev bir neçə dəfə “Medvejonok” düşərgəsinə gəlib. Belə səfərlərin birində uşaqların düşərgədə qalma müddətinin uzanacağı məlum olanda, bir neçə valideynin BBC-yə dediyi kimi, hər uşağa smartfon hədiyyə edilib. Regional hakimiyyət orqanlarının diqqəti, ziyarətlər və səxavətli hədiyyələr standart vəziyyətdir, xüsusən də Ukraynanın işğal olunmuş ərazilərindən Rusiyaya aparılan kimsəsiz uşaqlar üçün.

Məhz qubernator Kondratyevin birbaşa göstərişi ilə ukraynalı uşaqlar qeyri-müəyyən müddətə Gəlincikdə düşərgədə qalıblar.

Rusiya telekanalları uşaqların düşərgədə qalması ilə bağlı bir neçə sevincli xəbərlər yayıblar. Orada uşaqlar deyirlər: "Müəllimlər yanımıza gəldilər və dedilər ki, belə bir fikir var - bizi istirahətə göndərsinlər ki, bu gərginlikdən bir az aralı yaşayayaq. Əlbəttə ki, yaxşı fikirdir - şəhərdə baş verənləri unutmaq üçün”.

NTV-nin Xarkov vilayətindən olan uşaqlar haqqında süjetinin səsli mətnində deyilir: "Gəlincikdəki növbə yerləşmə sentyabrın onunda başa çatdı, lakin indi evə getmək mümkün deyil". Səbəbini isə jurnalist aıqlamır.

Sentyabr ayından uşaqların göndərildiyi məktəbin direktoru “Kuban 24”-ün jurnalistinə "Uşaqlar uyğunlaşdılar, yeməkxanada məmnuniyyətlə yemək yeyirlər, onlara bu gün sizinlə birlikdə baxa bilərik", - deyə açıqlama verib.

"Uşaqlar ilk dəfə valideynləri olmadan yeni sinfə getdilər və sözün əsl mənasında, bütün şəhər onlar üçün məktəb ləvazimatı yığdı", - deyə jurnalist eyni hekayədə qeyd edir. Bu vəziyyətin səbəbi, həm də valideynlərin bu barədə nə düşündüklərinin təbii ki, üstündən səssizcə keçdi.

“Biz onlara toxunmuruq, onlar da bizə toxunmurlar”

Balakleya altı ay işğal altında qaldı. Şəhərdəki 27 min sakindən, analardan birinin dediyinə görə, üç-dörd min nəfər qaldı.

Bir müddət burada həqiqətən də şiddətli döyüşlər gedirdi - xüsusilə Balakleya kənarında güclü dağıntılar müşahidə olunur. Tamamilə dinc görünən bir küçənin ortasında təsadüfi bir mərmi ilə dağılmış və ya zədələnmiş bir ev tapa bilərsiniz. Şəhərin mərkəzi meydanında tikinti texnikası hələ də işləyir: işçilər mərmilərdən bərbad vəziyyətdə olan ticarət mərkəzinin damını sökürlər.

Dərhal mərkəzi meydanda bir neçə yüz yerli sakin “humanitar yardım” üçün növbəyə düzülüb: eyni zamanda insanlar bu gün dəqiq nə gətirəcəklərini, üstəlik, yük maşınının ümumiyyətlə, gəlib-gəlməyəcəyini bilmirlər.

Azad edildikdən sonra yerli sakinlər rus işğalı zamanı Balakleyada insanların necə itkin düşdüyünü danışıblar. Yerli polis idarəsində jurnalistlərə qanunsuz həbsxana və orada yaradılmış “işgəncələr” göstərilib. Digərləri üçün işğal dövrü xüsusilə xoşagəlməz xatirələr buraxmayıb.

"Ruslarla belə idi. Biz onlara toxunmuruq, onlar da bizə toxunmurlar. Gərək boş yerə ağzını açmayasan. Humanitar yardım üçün də susqun halda gedirdik. Təbii ki, mən Ukrayna tərəfdarıyam, amma mən rusların üzərinə çəngəllə gedə bilmərəm axı. Mənim iki uşağım var”, - deyə Anna Lapina BBC-yə söyləyir.

“Hara göndərəcəyini düşünməli idin”

Balakleyanın azad edilməsindən sonra Rusiyada ilişib qalan qızlardan birinin anası bələdiyyə sədri Oksana Bondarın yanına gəldi, Bondar polisə verdiyi kollektiv ifadə ilə eyni vəziyyətdə olan onlarla valideynin imzasını topladı. Amma heç də hər kəs imza atmadı.

Məsələn, Anna Lapina övladını işğalçılara verməkdə ittiham olunacağından və valideynlik hüququndan məhrum ediləcəyindən qorxduğu üçün polisə müraciət etməyib.

“İşğalda olmayanlar, sonradan gələnlər bizi işğalçı ilə işbirlikçi olmaqda, uşaqlarımızı satmaqda ittiham edirlər”, - yeniyetmə düşərgəsinə gedənlərdən birinin nənəsi deyir.

Kollaborasionizmdə ittiham olunmaq qorxusu sadəcə söz deyil. Xarkov vilayətinin azad edilməsindən sonra Ukrayna xüsusi xidmət orqanları həqiqətən də bu ərazilərdə genişmiqyaslı filtrasiya tədbirlərinə başlayıb. Lakin onlar kütləvi repressiyalarla nəticələnmədi: şəhər azad ediləndən sonra UTX-nin ilk günlərdə yoxladığı yeddi min nəfərdən yalnız 16-sı saxlanılıb.

Başqa bir şey də var. Bondar izah edir ki, Balakleyada həqiqətən Rusiyanı alqışlayan kifayət qədər sakin var idi: “Rus dünyasını yuxularında görüb, arzu edənlər çox idi. Onlar işğal administrasiyası ilə əməkdaşlıq edirdilər”.

BBC qızını Gəlinciyə göndərən, sonra isə rus ordusu geri çəkilərkən ailəsi ilə birlikdə Rusiyaya gedən Balakleya sakinlərindən biri ilə əlaqə saxlayıb. Həmin şəxs düşərgəyə gedib qızını da oradan götürüb.

“Ağlı başında olan valideyn başa düşür ki, Rusiyada uşaq üçün indi Ukraynada olduğundan daha yaxşı olacaq”, - deyən valideyn Balakleyaya yalnız Rusiya tərəfindən yenidən işğal olunacağı təqdirdə qayıtmağı planlaşdırır.

Bələdiyyə sədri və BBC-nin Balakleyada müsahibə aldığı bir neçə valideyn deyir ki, ona yaxın başqa ailə də belə edib: rus ordusu geri çəkildikdən sonra şəhəri tərk edib, uşaqlarını Gəlincikdən götürərək, Rusiyada qalıblar.

Bununla belə, Bondar aydınlaşdırır ki, uşaqları Rusiyaya təkcə işğal rejimini dəstəkləyən insanlar göndərməyib: “Aşağı gəlirli insanlar var – onlar sadəcə olaraq, uşaqların pulsuz istirahət etməsini istəyirdilər”.

İndi bütün valideynlər övladlarını müharibənin dəhşətlərindən xilas etmək üçün düşərgəyə göndərdiklərini iddia edirlər. Balakleyada çoxları bu cür izahatlara şübhə ilə yanaşır: digər yerli sakinlər bu təklifdən istifadə etməyib və uşaqlarını yanlarında saxlaybılar.

"Valideynlərdən biri mənə dedi: “Mən övladlarımı xilas etdim”. Amma mən bir ana kimi bunları anlamıram. Hansı ağlın yiyəsi olmalısan ki, səni məhv etməyə gələn, səni diz çökdürmək istəyən təcavüzkar ölkəyə uşağını göndərəsən?! Sən necə anasan ki, ora, müharibə zamanı səni məhv etmək istəyən ölkəyə uşaq göndərəsən?!”, - deyə mer səlahiyyətlərini icra edən Oksana Bondar etiraz edir.

"Bir həftə o yana, bir həftə geri və dörd ölkə"

BBC-nin ünsiyyət qura bildiyi bütün valideynlər uşaqların düşərgəni həqiqətən bəyəndiklərinə əmindirlər. "Ekskursiyalar, dəniz, dağlar, hər gün diskotekalar, gündə beş dəfə yemək. İdman geyimləri verildi, isti paltarlar, onlarla hər şey yaxşıdır", - deyə Natalya Sonkina qızı barədə danışır.

Gəlincikdə havalar soyuyandan sonra uşaqlar Anapadakı düşərgəyə köçürülüb. Müdiriyyət valideynlərə bildirib ki, qışda ora qızdırılacaq, burada uşaqlar müddətsiz yaşaya biləcəklər.

Balakleya sakinləri “qeyri-müəyyən müddət” ifadəsinə müxtəlif cür yanaşırlar. Vəziyyəti müzakirə etmək üçün “Viber”də qrup yaradıblar və tez bir zamanda uşaqların taleyinin “valideynlərin şəxsi problemi” olduğu qənaətinə gəliblər.

"Burada nəyi müzakirə edəcəyimi başa düşmürəm. “Viber” qrupunda çoxdan yazmışdılar ki, düşərgədən uşaqları sərbəst, ancaq şəxsən öz valideynləri apara bilərlər. Nə baba-nənə, nə qohumlar, nə də etibarnamə ilə kimsə - yalnız valideynlər”, - deyə başqa bir valideyn bildirir.

Uşaqların geri qayıtmayacağı məlum olanda, ailə bir neçə gün ərzində uşağı qaytarmaq üçün marşrut hazırlayıb: indi Ukrayna-Rusiya sərhədini keçmək mümkün deyil, ona görə də Polşadan keçərək Gəlinciyə, daha sonra Belarus və ya Latviya ilə Litvaya getmək lazımdır. Və qadın yola düşdü.

"Bir həftə o yana, bir həftə bu yana, dörd ölkə və indi uşağımız buradadır", - deyir bir müsahibimiz.

Krasnodar diyarına və geriyə səyahət bahalıdır. Daha bir Balakleya sakini köhnə avtomobilini satmağa, bütün əmanətlərini xərcləməyə və kömək üçün Baltikyanı ölkələrdə və Moskvada könüllülərə müraciət etməyə məcbur olub.

Eyni şəkildə - əmanəti müqabilində və Belarus və Rusiya könüllülərinin köməyi ilə Alla Kameneva qızını götürə bildi. Düşərgədə ayrılarkən ona dedilər: "Yenə gəl".

İzyum və Volçanskdan olan 37 uşağın valideynləri “SOS Childy Mistechka” xeyriyyə təşkilatından kömək almağa və uşaqlarını mütəşəkkil şəkildə Krasnodar diyarından çıxarmağa nail olublar. Lakin Balakleyada elə ailələr var ki, onların öz övladını geri qaytarmağa imkanı və gücü yoxdur.

Anna Lapina deyir: "Buna həqiqətən çox pul lazımdır. Biz yeddi ay işğalda olmuşuq. Ərim işini itirdi, mən də itirdim".

Natalya Sonkina danışır ki, ailə məclisində yola təxminən 30 min qriven (815 dollar) xərclənəcəyini hesablayıblar. Ona görə də ailə ümid edir ki, gec-tez ya bu tərəfdən, ya da o biri tərəfdən bəzi könüllülər və ya yerli hakimiyyət orqanları onlara yeniyetmə qızını qaytarmağa kömək edəcək. O, öz nöqteyi-nəzərini belə əsaslandırır: düşərgəyə səyahət üçün bütün sənədlər yerli administrasiyanın binasında doldurulduğundan, bu, yerli administrasiyanın məsuliyyət daşıması deməkdir. Avqustdakı idarənin bir olduğunu, indi başqa olduğunu qeyd edəndə, qadın çiyinlərini çəkir.

Başqa bir ana, Polina Slesarenko BBC ilə söhbətində etiraf edir: "Bunun necə olacağı barədə heç bir fikrim yoxdur. İndi bu barədə heç nə düşünmürəm. Ümid edirəm ki, oğlum Yeni ilə qədər qayıdacaq. ”

Əvvəlcə Slesarenko xatırlayır, narahat olur, hətta ağlayırdı. Sonra sakitləşdi: övladlarını orada taleyin ümidinə buraxmazdılar. İndi oğlu ilə hətta hər gün yazışmırlar: “Orada eyni şey baş verir, bizdə də eyni şey, heç nə dəyişmir”.

Bir müddət əvvəl ona "haradansa" zəng gəldi - Slesarenko qurumun adını xatırlamır - pasportunun olub-olmadığını soruşdular və qeydiyyatda kömək etməyi təklif etdilər, “sonra Rusiyaya getmək olar” dedilər: "Əlbəttə, pasport vermək yaxşıdır, amma bundan sonra nə var? Gedib uşağı götürmək üçün pul lazımdır, elə deyilmi?. O söhbətdən sonra bird aha mənə zəng etmədilər”.

“Viber”dəki Balakleya valideynləri qrupu Slesarenko tərəfindən "faydasız" olaraq silinib. O, həmçinin meriyaya, könüllülərə və ya Qırmızı Xaç Cəmiyyətinə müraciət etməyib: “Bu, mənasızdır”.

- İncimə, amma deyəsən, vəziyyəti bir az öz axarına buraxmısan.

- Bir az hə. Ancaq yeganə problem bu deyil. Tək bur problem olsaydı, nə vardı ki...

“İnandırırlar ki, qalın...”

Ayrılan bir neçə yüz ukraynalı uşaqdan neçəsinin hazırda Rusiyada uzunmüddətli məzuniyyətdə olduğu dəqiq məlum deyil. Krasnodar diyarı administrasiyasının mətbuat xidməti BBC-nin sorğusuna cavab verməyib.

Hətta Xarkov vilayətindən olan uşaqlar “Medvejonok” düşərgəsində olarkən onun direktoru İrina Mojarova da BBC müxbiri ilə söhbətində onların sayını açıqlamaqdan imtina edib: "Niyə bir şey deməliyəm, başa düşmürəm. Mənim uşaqlarımın da buna ehtiyacı yoxdur. İstəmirəm ki, bu uşaqlarla bağlı ictimaiyyətə məlumat verilsin".

Bu arada Rusiya federal mediası Krasnodar diyarında ilişib qalan ukraynalı uşaqlarla bağlı xəbərlər yaymaqda davam edir.

Rusiyanın “Komsomolskaya Pravda” nəşrinin əməkdaşı Aleksandr Kots öz “Telegram” kanalında valideynlərin bəzilərinin artıq uşaqlarını götürdüyünü deyərək, təəssüflə bildirib ki, düşərgə rəhbərliyi ukraynalı uşaqları valideynlərinə qaytarmamağa kömək edə bilməyib: uşaqları ağrı ilə “o biri tərəfə” - valideynlərə verilib.

"Bir çox uşaqlar, açıq deyim ki, getmək istəmirdilər, onlar Ukraynaya getməkdən imtina etdilər. Hətta anaları ilə birlikdə. Onlar inandırdılar, uşaqlarını silkələdilər, sürüdülər və ağladılar", - deyə Kots yazır.

O, anaların özlərinin Rusiyaya köçməyə etiraz etməyəcəklərini, lakin onların qohumlarının Ukraynada “girov” olaraq qaldığını söylədiklərini iddia edib.

Uşaq düşərgəsində analardan birinin BBC-yə verdiyi məlumata görə, Krasnodar diyarının administrasiyasının nümayəndələri həqiqətən növbə çəkirlər, onlar uşaqlarını götürməyə gələn valideynlərin Rusiyada qalmasını fəal şəkildə təklif edirlər.

"İnandırırlar: qal, çox çəkməyəcək, təhlükəlidir, Ukraynaya hara gedirsən, fikirləş. Əgər anam qalmağa qərar verərsə, pansionatda mənzil verəcək, maddi yardım, sənədləşmə işləri aparacaqlar, pulsuz yedizdirəcəklər”, - qadın deyir.

Bir həftə yarım əvvəl “Rossiya 24” telekanalının “Vesti” proqramında uşaqlarla bağlı süjet yayımlanıb. "Bəzilərini artıq valideynləri aparıblar, amma qalanlar isti Qara dəniz sahillərini  tərk etmək istəmirlər", - deyə jurnalist orada bildirib.

Anna Lapinanın oğlu Saşa həyatında ilk dəfə dənizdə olub. Anasının dediyinə görə, o, dənizi çox sevir. Lapina özünü kameraya çəkməyə icazə vermir - o, hər dəfə bu mövzuda danışanda ağladığını izah edir. Düzdür: bir neçə dəqiqədən sonra oğlunun kompüterində oturmağı necə sevdiyini, sistem administratoru olmaq arzusunda olduğunu deyəndə, onun gözlərindən yaşlar axmağa başlayır.

- Darıxır?

- İlk dəfə anasından ayrıldı, sizcə, darıxmır? Ona deyirəm: oğlum, sən böyüyürsən.

Lapina oğlunu götürməyə gedə bilmir: bilet pulu yoxdur, kiçik qızı və ayaqlarını itirmiş qayınanasını iki həftəlik qoyub getməyə adam yoxdur. O, hər gün oğluna zəng edir və düşərgə rəhbərliyi ilə əlaqə saxlayır.

Bu yaxınlarda oğlu Krasnodar diyarında məktəbə gedəndə Lapina yenidən düşərgəyə zəng etdi: "Mən onlara deyirəm ki, oğluma tarix öyrətməyə çalışmayın. İndi buna ehtiyac yoxdur. O, hər şeyi başa düşür. Riyaziyyat, biologiya - buyurun. Amma tarix lazım deyil - bəlkə də, bəzi qədim dövrlər istisna olmaqla. Və ukraynalı uşaqların siyasət, təbliğat aparmasına ehtiyac yoxdur. Əks halda, onlar bizim uşaqlarımızdan cavab eşidə bilərlər. Onların bu cavaba haqqı var”.

(BBC)