Dünya “Mir”dən üz döndərir

Kartların işinin məhdudlaşdırılması səfərbərlikdən qaçan minlərlə rusiyalı üçün ciddi problemə çevrilə bilər

Rusiyanın “Mir” ödəniş sisteminin kartlarını qəbul etməkdən imtina edən ölkələrin sayı artmaqdadır. Çərşənbə günü Türkiyənin dövlət bankları özəl bankların ardınca “Mir”i qəbul etməyi dayandırıb – ölkədə bu ödəniş üsulu demək olar ki, tamamilə bloklanıb. Bundan əvvəl

Özbəkistan “Mir” kartlarına xidmət göstərməyi tamamilə dayandırmışdı. Əgər əvvəllər ödəniş sistemləri ilə bağlı problemlər əsasən turistlərlə bağlı idisə, indi kartların işinin məhdudlaşdırılması səfərbərlikdən qaçan minlərlə rusiyalı üçün ciddi problemə çevrilə bilər.

Sentyabrın 19-da Türkiyədə özəl banklar – “İşbank” və “Denizbank” ilk olaraq “Mir” müştərilərinə xidmət göstərməyi dayandırıb. Sentyabrın 28-dən onlara dövlət bankları – “Ziraat Bank”, “Vakıfbank” və “Halkbank” da qoşulub.

Çərşənbə günü səhər TASS müxbiri bildirib ki, “Ziraat Bank” və “Halkbank” hələ də “Mir” kartlarından lirə buraxmağa davam edir. “Halkbank” bəyan edib ki, günün sonuna qədər onlar “Mir” sistemindən istifadəni dayandırmaq üçün tənzimləyicinin rəsmi qərarını gözləyirlər.

Türkiyədə “Mir”in müştəri xidmətləri ilə bağlı ilk problemlər sentyabrın 12-də məlum olub. Türkiyənin "Titanik" otellər şəbəkəsi təsir edə bilmədiyi nasazlıqlara görə "Mir" kartı ilə ödənişləri qəbul etməyi dayandırdığını açıqlayıb.

Daha sonra şəbəkələrdən biri “Vakıfbank” rəhbərliyinin məlumatlarına istinad edib: Türkiyə Mərkəzi Bankının göstərişi ilə “Mir” kartlarına artıq terminallarda xidmət göstərilmir.

“Tourdom”a danışan "Titanik" otellər şəbəkəsinin sözçüsü bildirib ki, banklar "sanksiya təhlükəsi səbəbindən" ödəniş sistemindən imtina edib.

Sentyabrın 15-də “Financial Times” qəzeti yazıb ki, ABŞ Xəzinədarlığı Türkiyəyə təzyiq edir ki, Türkiyə bank sektorunun Rusiyaya Qərb sanksiyalarından yan keçməsinə kömək etməsini dayandırsın.

Qəzet Qərb rəsmisindən sitat gətirib: “Biz çox aydın siqnal göndərəcəyik ki, üçüncü ölkənin maliyyə institutları “Mir” ödəniş şəbəkəsinə qoşulmamalıdır, çünki bildiyiniz kimi, bu, bəzi sanksiyalardan yayınma riskləri ilə müşayiət olunur”.

Sanksiyaları təmin etmək üçün Avropa İttifaqı (Aİ) və ABŞ arasında danışıqlarda iştirak edən ikinci bir səlahiyyətli Türkiyəni əsas hədəf kimi göstərərək, “boşluqların bağlanması lazımdır” deyib.

Daha sonra ABŞ Rusiyanın Milli Ödəniş Kart Sisteminin (NSPK) rəhbəri Vladimir Komlevin də daxil olduğu sanksiya siyahılarını dərc edib. NSPK “Mir” proqramının yaradıcısıdır.

ABŞ Maliyyə Nazirliyi də NSPK ilə əməkdaşlığı davam etdirən bank və şirkətlərə sanksiya tətbiq edəcəyi ilə bağlı xəbərdarlıq edib. Agentliyin bəyanatında deyilir ki, NSPK ilə müqavilə bağlayan maliyyə institutları Rusiyanın ABŞ sanksiyalarından yan keçmək səylərini dəstəkləmək riski altındadır.

Yaxın günlərdə Türkiyə “Mir” kartı üçün alternativ ödəniş sistemi tətbiq edəcək. “Aydınlıq” xəbər verir ki, Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan bu günlərdə hökumətin iqtisadi bloku ilə bu məsələni müzakirə etmək üçün iclas keçirib. Avqustun əvvəlində Soçidə Vladimir Putinlə danışıqlardan sonra Ərdoğan Rusiya ilə rublla ticarətə keçmək barədə razılaşmadan danışıb. O, daha sonra qeyd edib ki, “Mir” kartının Türkiyədə işləməsi turizmi Rusiyadan gələn qonaqlar üçün çox rahat edir.

“Türkiyə Rusiyanın “Mir” kartlarından istifadə ilə bağlı ABŞ-ın sanksiyalarından qaçmaq istəyir”, -deyə türkiyəli politoloq Ümit Nəzmi Xəzir bildirib.

Bununla belə, onun sözlərinə görə, Ankara Moskva ilə maliyyə əlaqələrini saxlamaq üçün başqa yol tapa bilər: “Düşünürəm ki, Türkiyə-Rusiya birgə bankı və ya iki ölkə arasında yeni ödəniş sistemi yaradıla bilər. Türkiyə Rusiya ilə maliyyə əlaqələrini davam etdirmək istərdi. Çünki ölkəyə Rusiyadan çoxlu turistlər gəlir və hazırda rusların sayı ölkələrindəki səfərbərlik səbəbiylə Türkiyədə artır”.

“Mir” harada qəbul olunur?

Türkiyə “Mir” sistemi ilə işləməkdən imtina edən yeganə ölkə deyil. Özbəkistan bunu keçən həftə etdi və daha əvvəl Qazaxıstanın “Halyk Bank”ı və Vyetnamın BIDV bankı tərəfindən məhdudiyyətlər tətbiq edildi.

“Mir” kartının saytında deyilir ki, xaricdə siz ondan istifadə etməklə alış-veriş üçün ödəniş edə və ya Türkiyə, Vyetnam, Ermənistan, Özbəkistan, Belarus, Qazaxıstan, Qırğızıstan və Tacikistandakı bankomatlardan pul çıxara bilərsiniz.

Ötən həftə Ermənistanda “Mir”in işini dayandırması ilə bağlı xəbərlər də yayılıb, lakin bu ölkənin Mərkəzi Bankı məhdudiyyətlərin tətbiqi ilə bağlı məlumatı təkzib edib.

“Mir” ödəniş sisteminin Taylandda tətbiqi nəzərdə tutulurdu. Ölkənin Turizm İdarəsinin Avropa, Afrika və Yaxın Şərq üzrə icraçı direktoru Titiporn Manenate deyib ki, turistlər üçün Rusiya ödəniş sistemindən istifadə etmək imkanı iki-üç ay ərzində yarana bilər. Oxşar planlar Myanma və Malayziya tərəfindən də açıqlanıb. Amerika hakimiyyətinin xəbərdarlığından sonra bu planların qüvvədə qalıb-qalmadığı məlum deyil.

Rusların xaricdə kartlardan istifadə etmələri üçün bir neçə üsuldan biri Çin ödəniş sistemi “UnionPay”dir. Bununla belə, “UnionPay”in həm Rusiyada, həm də əksər ölkələrdə işləməsinə baxmayaraq, sistem hələ də hər yerdə ödəniş etməyə imkan vermir və həmçinin nağd pul çıxarılmasını məhdudlaşdırır.

Rusiyada “UnionPay” kartı hazırda on bank tərəfindən verilir: “Qazprombank”, “Rosselxozbank”, VBRR, “Sankt-Peterburq Bank”, “Post Bank”, “MTS Bank”, “Rus Standard Bank”, “Zenit”; “Primsotsbank”, “Həmrəylik”.

Bloklama sanksiyaları altında olan banklar, o cümlədən “Sberbank”, VTB, “Alfa-Bank” “UnionPay” kartlarını buraxa bilməz.

“Mir” ödəniş sistemi 2015-ci ildə Krımın Rusiya tərəfindən ilhaqından sonra yaradılıb. “Mir” yarımadada işləyən ödəniş sistemi kimi istifadə olunurdu. 2018-ci ildən dövlət işçilərinə ödənişlər “Mir” kartlarına köçürülməyə başladı, lakin onlar tez-tez maaşları daha rahat “Visa” və “MasterCard”a köçürdülər.

“Visa” və “MasterCard” Rusiyanı tərk etdikdən sonra “Mir” ölkədə faktiki olaraq yeganə işləyən ödəniş sistemi oldu.

(BBC)