Kreml öz balalarını belə yeyir və ya ölümə gedənlərin iniltisi: “Bizi özümüzünkülər vurur”

Rusiyada səfərbərlik dəhşətləri və “fərari”lərin aqibəti: “Oyuncaqları gətirdik, vurunmağa başlayın”

Kurskdan səfərbər olunanların qohumları Rusiya-Ukrayna sərhədinə toplaşaraq, hərbi komandanlıqdan Luqansk vilayətinin Svatovo ətrafındakı döyüş bölgəsindən qohumlarını geri çəkməyi tələb edirlər. Onların övladları və ərləri ilə qısa söhbətlərindən Ukraynaya aparıldıqdan dərhal sonra cəbhə xəttinə atılan bölmələrdə ağır itkilər barədə xəbərlər təsdiqlənir. Səfərbər olanlar bildirirlər ki, komandanlıq onlara güllələnmə təhlükəsi altında geri çəkilməyə imkan vermir.

Görünür, söhbət Voronejdəki iki təlim mərkəzindən Luqansk vilayətinə göndərilən hərbçilərdən gedir. Ötən həftəsonu Svatovo və Makeyevka bölgələrində atəş xəttinə gətirilən səfərbər edilmiş insanların kütləvi şəkildə ölməsi və yaralanması barədə xəbərlər yayılıb. BBC-nin rus xidməti səfərbər edilmiş insanlarla, Rusiya hərbi komandanlığının cəbhədə “deşikləri” necə tıxaması barədə həmsöhbət olub.

Kursk vilayətindən səfərbər edilmiş onlarla arvad və ana Belqorod vilayətinin Valuiki şəhərinə gəlib. Yaxınlarının dediklərinə görə, oktyabrda səfərbər olunan bu bölgədən ən azı min nəfər Voronejdə iki həftə təlim keçib və noyabrın 1-2-də cəbhə xəttinə çatdırılıb.

Bu, Voronejdəki hərbi hissənin nümayəndələrinin yeni əsgərlərin cəbhə xəttində deyil, ikinci və ya üçüncü müdafiə xəttində olacağına dair təminatlarına baxmayaraq baş verdi.

"Onlar Xarkovdan Makeyevski istiqamətinə qədər bütün xətt boyunca səpələnmişdilər", - deyə səfərbər olunanlardan birinin - Sergey R.-in arvadı Yekaterina (adlar redaktorlara məlumdur, lakin həmsöhbətlərin xahişi ilə dəyişdirilib) BBC müxbirinə danışır.

Səfərbərlikdən əvvəl 30 yaşlı Sergey sürücü işləyib. Yekaterina əri ilə hələ təlimdə olarkən - noyabrın 1-də danışıb. Növbəti dəfə isə ayın 7-də, onun bir neçə yüz nəfərlik dəstəsinin qalıqlarının güclü atəşdən sonra atəş xəttindən Makeyevka yaxınlığındakı kəndlərdən birinə çatanda əlaqə qura bilib.

Sergeylə birlikdə, onun sözlərinə görə, daha 150 nəfər var. Onlar rus qoşunlarının nəzarətində olan əraziyə daha dərinə gedə bilmirlər - onların qarşısını rus postları tutur.

"Dünən zəng etdi ki, cəbhə xəttini tərk ediblər, hansısa kənddə gizləniblər və oradan çıxa bilmirlər, çünki rusların keçid postları onları sadəcə olaraq buraxmır. Onları dərhal güllələnmə ilə hədələyirlər", - deyə Yekaterina əri ilə söhbətindən xəbər verir.

Sergeyin hekayəsi cəbhənin bu sektorunda başa çatan digər səfərbər edilmiş insanların qohumlarının dediklərini böyük ölçüdə təkrarlayır: yalnız avtomatlarla silahlanmış əsgərlər daim Ukrayna artilleriyasının atəşi altındadır və heç bir döyüşə dözə bilmirlər.

"Bazar ertəsi zəng etdi və dedi: "Budur, cəbhə xəttindəyik, bizi burada tərk etdilər, cavab verməyə heç bir şeyimiz yoxdur və çox çətin vəziyyətdə başımıza yağan doludan, güllələrdən, atəşdən qaçırıq”. Onun rotası da daxil olmaqla, yaralılar və ölülər var. Bacardığı qədər kömək istədi”, - Yekaterina söyləyir.

150 nəfər üçün - hər bir əsgərin bir dəqiqə yarım ərzində öz qohumlarına zəng edə biləcək cəmi bir mobil telefon var: "Zəng etdi, dedi: "Mən sağam. Hələ ki, sağam”. Bunlar onun sözləridir. Qızını soruşdu. Ondan soruşdum: nə vaxt orada yeyib-içmisən? Deyir: "axırıncı dəfə üç gün əvvəl su içmişdik". Vəssalam. Nə yemək, nə su, nə də heç nə! Onları oradan çıxarmayacaqlar".

Nə Sergey, nə də Yekaterina hadisələrin belə ola biləcəyini gözləyirdi: "Xeyr, əlbəttə ki, yox. Söz verdilər ki, səfərbər olunanlar müdafiənin üçüncü cərgəsinə çıxarılacaqlar. Biz buna ümid edirdik".

Xaçlar, təhdidlər və "qara kağızlar"

"Bizə kömək edin. Biz məktublar yazırıq, bacardığımız qədər bütün instansiyalara müraciət edirik - məktublar yazırıq, bizi heç yerdə eşitmirlər. İkinci gün keçdi. Uşaqlar kömək istəyirlər, kömək göstərilmir", - deyə Valuykidən videomüraciət yayan, qohumları üçün Kurskda səfərbər olan qadınlardan biri bildirir.

Hələlik sayı 70-dən 100-ə qədər olan qohumların əlaqəsi Valuykidəki müvəqqəti hərbi prokurorluğun nümayəndəsi ilə ünsiyyətlə məhdudlaşır, o, əsgərlərin döyüş bölgəsini tərk etməsi tələbi ilə qohumların ərizələrini qəbul edir.

Bəziləri isə müraciət etməkdən qorxur. Kurskdan Valyukiyə gələn Viktoriya N. deyir: "Əleyhinə müraciət edilənlərin dərhal fərari elan ediləcəyi barədə söz-söhbət var idi".

Əri Oleq (həyat yoldaşlarının adları redaksiyaya məlumdur, lakin həmsöhbətlərin xahişi ilə dəyişdirilib) 60 nəfərlik bir qrupla Starobelskoye kəndinə gedib: "60 nəfər var üçüncü rotada. Yaralılar var idi, yaralıların dalınca getdilər, qayıdanda isə heç kim yox idi, özləri də piyada getdilər. Deməli, bir komandir tapdılar. Komandir onları gətirdi Starobelskə, komendantlığa. Amma indi harada olduqları barədə heç nə məlum deyil. Onları fərari elan etmək istəyirlər - bu 60 nəfərin hamısını".

Bundan başqa, cəbhə xəttindən qayıdanlar zabitlər tərəfindən hədələnir. Bir neçə nəfər deyir ki, cəbhə xəttinə qayıtmaqdan imtina edənlər diz çökdürələrək, alınlarına xaç çəkir, güllələnəcəkləri söylənilir. Viktoriyanın sözlərinə görə, ərinə və digərlərinə bildirilib ki, cəbhə xəttində döyüşməkdən imtina edənlərin ailələrinə “qara kağızlar” göndəriləcək və bu, heç kimin cəbhə xəttindən geriyə yolu qalmamsı deməkdir.

Kurskdan gələn başqa bir qadın qeydə alınmış videomüraciətində ərinə istinad edərək, Luqansk bölgəsinə çatan kimi cəbhə xəttinə göndərilən birinci rotadan yeddi nəfərin bölmənin olduğu yerə qayıtdığını söyləyir: "Bundan sonra rota komandiri bu yeddi nəfərin əlini bağladı, alınlarına yaşıl boya ilə xaç çəkdi və döyməyə başladı, onları fərari adlandırdı. Sonra bu yeddi nəfəri harasa apardı və bu adamları bir daha heç kim görmədi. Sonra onlar başqa bir dəstəni, dördüncü rotanı döyüşə göndərdilər. Dedilər ki, orada öldürülürlər və bizimkilərin özlərinə necə xəbər ötürdüyünü radiodan eşitdilər: "Oyuncaqlar gəldi, vura bilərsiniz"”.

Daha sonra səfərbər olanlardan biri bildirib ki, geri qayıdan əsgərləri xaçla işarələyən və onları silahla hədələyən zabit polkovnik Samvel Matasyandır. O, Voronejə gəldikdən sonra səfərbər olunanların yanında olub və onların cəbhə xəttinə  buraxılmayacaqlarına söz verib.

Dördüncü rota geri qayıdaraq üçüncü rotanın əsgərlərinə cəbhə xəttinə getməməyi tövsiyə edib: “Digər əsgərlər sonradan çöllərdə gördülər ki, onlara güllə atan elə öz əsgərlərimizdir”.

Qohumları hesab edir ki, səfərbər edilmiş dəstələri cəbhə xəttində yerləşdirməklə nizami bölmələr Ukrayna əsgərlərinin haradan atəş açdığını başa düşürlər. “Onları ukraynalıların harada olduğunu anlamaq üçün cəbhə xəttində kiçik qruplar halında ora atıblar”, - deyə qadın videomüraciətində bildirib.

İndi səfərbər olunanlar da, qohumlar da məlumatzıdırlar. Viktoriyanın əri ilə dialoqu:

- Nə eşidirsən?

- Heç nə! Sən də?

- Bizdə də heç nə yoxdur.

- Burada belə dəhşətli xəbərimiz var ki, özümüzkülər özümüzküləri vururlar...

- Özümüzküləri bilmirəm, amma "oyuncaqlar" məsələsi realdır, sözlərimin həqiqiliyinə başımla cavabdehəm!

(Cəbhəyə göndərilməzdən əvvəl 26 yaşlı Oleq avtoservisdə işləyirdi).

Viktoriyanın BBC-yə ötürdüyü dialoqun qeydində ər geri qayıdanların alnına xaç çəkən məmur haqqında hekayəni təsdiqləyir. Sözlərindən aydın olur ki, cəbhəni tərk edən əsgərlər kimə müraciət edəcəklərini bilmirlər və komandirləri ilə heç bir əlaqələri yoxdur.

Qubernatorun vədləri

Çərşənbə axşamı Kurskdan və bölgə şəhərlərindən səfərbər olunanların qohumları Kursk vilayətinin qubernatoru Roman Starovoytu çağırışlarla “bombalamağa” başlayıblar. Starovoytun “VKontakte” səhifəsindəki şərhlər eyni tipdədir.

"Roman Vladimiroviç, kömək et! Vilayətimizdən səfərbər olunan rotadan heç kim bir həftədir əlaqə saxlaya bilmir", - Alena Myasnyankina yazır.

"Oktyabrın 29-dan oktyabrın 31-dək olan müddətdə ərim və onun tağımının oğlanları LXR-ə göndərildi. Bütün bu müddət ərzində LXR-də döyüşçülərə heç bir şey öyrətmədilər, heç kim onların yanına gəlmədi, bu gecə onlar üçün heç bir təlim olmadan döyüşə atmaq istədilər, komandirlər gəldilər, haradan olduğu məlum deyil və cəbhəyə səfərbər olmağa məcbur edildilər. Gedənlər ölü və yaralı olaraq gətirildi, getməkdən imtina edənlər qorxurlar, alçaldılırlar, onlara açıq mətnlə deyirlər ki, onlar artıq itkin düşmüş hesab olunurlar”, - Anna Menşikova deyir.

“Oktyabrın 1-də oğlum zəng edib dedi ki, onu aparırlar, amma hansı istiqamətə - məlum deyil. Noyabrın 7-si axşam saatlarında zəng edib kömək istədi. İtkilərin çox olduğunu bildirdı”, - Marina Rekunova bildirir.

Bütün bu müraciətlərə standart cavab göndərildi: “qubernator Starovoyt Kurskda səfərbər olunanların noyabrın 1-də Voronejdən cəbhə xəttinə göndərilən bir neçə qohumu ilə görüşüb”.

"Arvadlar və analarla danışdım. Onların ağrı və narahatlığını bölüşürəm. Əlimdən gələni edəcəyəm, Müdafiə Nazirliyi vasitəsilə maksimum dəstək göstərəcəyəm. Artıq RF Müdafiə Nazirliyi və hərbi prokurorluq ilə qarşılıqlı əlaqə qurmuşam", - deyə qubernator cavab verir.

Şərhdən şərhə eyni şey təkrarlanır: səfərbər olanlar təlim bölməsindən aparıldıqdan dərhal sonra cəbhə xəttinə atılırlar.

“Noyabrın 1-də qardaşım getdi. Bu gecə zəng vurub dedi ki, “yaralıyam”. Makeyevkanın yanında yaralanıb. Heç bir hərbi koordinasiya yoxdur. Avtomatla tankın qarşısına çıxmaq olmaz axı” - Vladimir Kindeyev yazır.

Kindeyevə "Kursk vilayətinin təhlükəsizliyi" hesabından belə cavab verilib: "Döyüş koordinasiyası hər bir bölmə üçün müəyyən edilmiş standartlara uyğun həyata keçirilir. Döyüş koordinasiyası olmadan yeni yaradılmış və az sayda səfərbər olunmuş bölmələr xüsusi hərbi əməliyyat zonasına göndərilmir. Səfərbər edilmiş şəxslərin hüquq və qanuni mənafeləri pozulduqda, o və ya onun qanuni nümayəndəsi hərbi prokurorluq orqanlarına müraciət etmək hüququna malikdir”.

Valuykidə sərhəddə toplaşan yeni əsgərlərin yaxınları hələlik hər hansı qarşılıqlı əlaqədən xəbərsizdirlər, lakin prokurorluqdan qorxurlar. Çərşənbə günü günortadan sonra onlar yemək axtarışına çıxıblar və ərzağı rus qoşunları tərəfindən işğal olunmuş Luqansk vilayəti ərazisindəki yaxınlarına təhvil verməyə çalışacaqlar.

Günün sonunda Starobelskə çatan əsgərlərin Rusiya ərazisinə qaytarıla biləcəyi ilə bağlı fikirlər var idi. Qohumları Rusiya ərazisində gözləməyə davam edir.

"Hərbi hissənin yaxınlığındakı Soloti kəndində dayanmışıq. Bizim oğlanları bura gətirsələr, maşınların qabağında, arxasında dayanacağıq. Qoy bizi əzsinlər, amma biz burada öz oğlanlarımızı görənə qədər getməyəcəyik”, - deyən Viktoriya göz yaşları içində əlavə edir: “Bizə ərlərimizin həqiqətən sağ olduğu göstərilənə qədər dayanacağıq”.

(BBC)