BMT TŞ-nin iclasından Azərbaycan nə itirdi, Ermənistan nə qazandı?

İlham İsmayıl: “Xarici siyasətimiz müşahidə edir, qabaqlayıcı tədbir görmür”

Rasim Musabəyov: “Təhlükəsizlik Şurasındakı müzakirə onun heç bir iştirakçısını nəyəsə məcbur etmir”

BMT Təhlükəsizlik Şurasının (TŞ) dekabrın 20-də keçirilən iclasında demək olar ki, bütün iştirakçılar Laçın yolunun deblokadasının lehinə çıxış etdilər. Üstəlik, çıxışların kontekstindən belə görünürdü ki, bunda daha çox Azərbaycan tərəfi günahkardır.

Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyi (XİN) bu müzakirələrə münasibət bildirib. Qeyd olunur ki, Azərbaycanın BMT-dəki nümayəndəsi bəyanatında Ermənistanın Laçın yolunun bağlanması, erməni əhalisinin “blokadaya alınması” və “humanitar fəlakət” barədə irəli sürdüyü iddiaları rədd edib.

“Nə Azərbaycan hökuməti, nə də etirazçılar yolu bağlayıb. Yolda vətəndaşların, nəqliyyat vasitələrinin və yüklərin hərəkət rejimi dəyişməz olaraq qalır və sülhməramlılar yolda hərəkətin tənzimlənməsi üzrə vəzifələrini yerinə yetirməkdə davam edirlər. Sosial şəbəkələrdə yayılan videolarda müxtəlif növ nəqliyyat vasitələrinin, o cümlədən təcili yardım maşınları və humanitar yardım karvanlarının maneəsiz necə keçdiyi göstərilir”, - deyə Azərbaycan XİN-in açıqlamasında vurğulanır.

XİN-dən bildirilib ki, yerli sakinlər tərəfindən malların tədarükü və ya əsas tibbi xidmətlərin göstərilməsi üçün heç bir maneə yoxdur. Eyni zamanda diqqətə çatdırılıb ki, son günlər Beynəlxalq Qızıl Xaç Komitəsinin (BQXK) karvanları yol boyu sərbəst şəkildə keçir.

Azərbaycan hökuməti dəfələrlə bəyan edib ki, regionun erməni sakinlərinin üzləşə biləcəyi bütün humanitar ehtiyacları operativ şəkildə həll etməyə hazırdır. Buna əsaslanaraq Azərbaycan hökuməti BQXK-nın yerli nümayəndəliyi ilə sıx əlaqə saxlayır.

Eyni zamanda, BMT TŞ-də keçirilən iclasda üzvlərin əksəriyyəti münasibətlərin normallaşması üçün Ermənistanla Azərbaycan arasında danışıqların davam etdirilməsinin tərəfdarı olduqlarını bildiriblər.

“Biz sülhün əsası kimi suverenlik və ərazi bütövlüyünün qarşılıqlı tanınması çağırışlarını yüksək qiymətləndiririk. BMT Təhlükəsizlik Şurasının üzvü olan bəzi dövlətlərin qərəzli mövqe tutması dərin məyusedicidir. Müzakirələrdə qeyd olunduğu kimi, Azərbaycan onun daxili işlərinə müdaxiləni rədd edir və digər ölkələri Azərbaycanın suverenliyi və ərazi bütövlüyünə qarşı hər hansı bəyanatlardan çəkinməyə çağırır”, - deyə Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyinin şərhində qeyd olunur.

Rəsmi Bakı beynəlxalq ictimaiyyəti Ermənistanı Azərbaycanın təklifinə cavab verməyə, siyasi və hərbi təxribatlarını dayandırmağa, təcavüzkar ritorikadan və hərəkətlərdən əl çəkməyə və bütün məsələlərin sülh yolu ilə diplomatik həllini tapması üçün xoş niyyətlə birbaşa danışıqlara yanaşmağa inandırmağa çağırıb.

Maraqlıdır, BMT Təhlükəsizlik Şurası üzvlərinin çıxışlarının ümumi tonu rəsmi Bakını nəsə etməyə məcbur edirmi? Bu qiymətləndirmələr nə deməkdir? Xarici siyasətimizdə boşluqlarmı var? Yoxsa biz burada erməni təbliğatının beynəlxalq ictimaiyyətə lazım olan şəkildə təsir göstərməsinin yaxşı nəticəsini görürük? Belə bir vəziyyətdə Azərbaycan nə etməlidir?

AYNA mövzunu tanınmış ekspertlərlə müzakirə edib.

Politoloq, təhlükəsizlik üzrə ekspert İlham İsmayıl:

“BMT Təhlükəsizlik Şurası üzvlərinin Laçın dəhlizi ilə bağlı Ermənistanın müraciəti əsasında müzakirəsinin mahiyyəti siyasi deyil, daha çox humanitar xarakter daşıyır. Təsəvvür edin ki, 44 günlük müharibə zamanı təşəbbüsün Fransadan olmasına baxmayaraq, Azərbaycanın məsələsinin BMT Təhlükəsizlik Şurasında müzakirəsinə icazə verilmədi. Ekoloji aksiyanın müzakirəyə çıxarılması müharibədən daha az əhəmiyyətlidir, lakin burada da erməni təbliğatı öz rolunu oynayıb.

Bütün dünyaya hansısa “soyqırımı” haqqında hayqırmaqla yanaşı, Fransanın təşəbbüsləri və təbii ki, humanizm prinsiplərindən danışırlar. Müzakirə zamanı Fransanın “Yolun ilkin şərtsiz açılması” çağırışının tonu yüksək olsa da, digər iştirakçıların çıxışları sadəcə çağırış xarakteri daşıyırdı və bu müzakirə Bakını heç nəyə məcbur etmir.

27 ildir ki, BMT Təhlükəsizlik Şurasının qətnamələri Ermənistanı Azərbaycan ərazilərini tərk etməyə çağırsa da, Ermənistan buna cəhd də etməyib. İndi bizim haqlı etirazlarımıza baxmayaraq, bacardıqları maksimumu ortaya qoyurlar - “sülh naminə yol açın”. Bunlar çağırışlardır, öhdəliklər deyil.

Təbii ki, ermənilərin ekoloji aksiyalar adı altında informasiya təbliğatı aparacaqlarına şübhə yox idi. Xarici siyasət orqanlarımız bunu nəzərə alıb Laçın yolunda baş verən qanunsuzluqlar və təhlükəli yüklərin daşınması, terrorçuların, silah-sursat və hərbi texnikanın Azərbaycan ərazisinə keçirilməsi barədə BMT və digər beynəlxalq təşkilatlara ətraflı məlumat versələr, daha düzgün olardı. Təəssüf ki, xarici siyasətimiz hadisələri izləyir, qabaqlayıcı tədbirlər görmür.

Erməni təbliğatı 100 ildən çoxdur ki, dəyişməz qalıb. Onlar “əzabkeş” xalq obrazını yaradaraq bütün dünyaya qışqırırlar ki, guya onlara qarşı soyqırımı törədəcəklər, hadisəni qəsdən dramatikləşdirir, bizi humanitar fəlakət yaratmaqda ittiham edirlər. Əslində BMT Təhlükəsizlik Şurasının üzvləri yaxşı bilirlər ki, heç bir fəlakət baş verməyib. Təəssüf ki, ermənilərin “timsah göz yaşları” siyasəti bu gün də davam edir və onların diasporunun da rolunu qeyd etmək lazımdır.

Azərbaycan ilk növbədə başladığı etiraz aksiyasını davam etdirməli, şərtlərinin yerinə yetirilməsini tələb etməlidir. Bu, ilk növbədə, Azərbaycan-Ermənistan dövlət sərhədində Laçın yolunda keçid məntəqəsinin yaradılmasıdır. Çünki nəzarət mexanizmi olmadığı halda separatçılar təbii sərvətlərimizi qanunsuz istismar edəcək, xammalı ölkədən çıxaracaqlar. Eyni zamanda, Qarabağda Ermənistan Silahlı Qüvvələrinə silah və hərbi texnikanın tədarükü davam etdiriləcək. Bizim işimiz monitorinqlə bitmir. Biz Rusiya sülhməramlıları ilə birlikdə nəzarət-buraxılış məntəqəsi qurmalı, giriş-çıxışa nəzarət etməliyik”.

Milli Məclisin üzvü, politoloq Rasim Musabəyov:

“BMT Təhlükəsizlik Şurasındakı müzakirə onun heç bir iştirakçısını heç nəyə məcbur etməyib. Arzular, narahatlıqlar səsləndi, müəyyən çağırışlar oldu, amma bunların əməli siyasətlə heç bir əlaqəsi yoxdur.

Müzakirə özü də ikinci şəxslər səviyyəsində aparılıb. Yəni, Təhlükəsizlik Şurasının üzvlərinin əksəriyyətini bu ölkələrin missiya rəhbərlərinin müavinləri təmsil edirdi.

Əslində, bir daha təkrar edirəm, onların açıqlamaları “qaralama” xarakterli idi. Ona görə də aydındır ki, Ermənistan bu yolla Azərbaycana informasiya və diplomatik təzyiq göstərməyə çalışır. Amma onun bundan xüsusi dividendlər götürəcəyini düşünmürəm”.