Qızılgül qızıla dönür: Azərbaycan üçün fürsət pəncərəsi

Ölkə gülçüləri yeni bazarlar axtarışındadır və əsas diqqət şimala yönəlib

Qlobal çiçək bazarı, az adamın buket almağa hazırlaşdığı bir vaxtda onu yıxan koronavirus pandemiyasından sonra tədricən bərpa olundu. Kəsim güllərin istehsalı və ixracı üzrə dünya liderləri Hollandiya, Kolumbiya, Ekvadordur.

Ölkəmizə gəlincə, son illərdə çoxlu gül yetişdirməyə başlamışıq ki, bu da bizə yerli bazarın tələbatını xeyli dərəcədə ödəməyə imkan verir. Güllərin bir hissəsi xaricdən gətirilir.

Bəs bu məhsulların ixracı ilə bağlı işlər necə gedir və burada hansı perspektivlər var?

Bu günlərdə Gül İstehsalçıları, İdxalçıları və İxracatçıları Assosiasiyasının sədri Cavid Axundov bildirmişdi ki, Azərbaycan gül istehsalçıları ixrac üçün Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri (BƏƏ) və Qətər bazarlarını nəzərdən keçirirlər. Hazırda bu ölkənin bazarları öyrənilir.

Bu gün Azərbaycanda güllərin əsas ixrac bazarı Rusiyadır. Amma 2022-ci ildə Rusiya-Ukrayna münaqişəsi səbəbindən bu istiqamətdə tədarüklər azalıb. Ötən il qızılgüllərin sınaq partiyası Özbəkistana göndərilib və müsbət cavab alınarsa, həmin güllər oraya ixrac ediləcək. Lakin Özbəkistanın özündə də bu məhsulların istehsalı artıb.

İqtisadçı ekspert Asiman Quliyev AYNA-ya deyib ki, bu sənaye bütün dünyada, həm inkişaf etmiş, həm də inkişaf etməkdə olan ölkələrdə dinamik inkişaf edir: “Dünya ticarətinin həcmi ildə 100 milyard dollardan çox qiymətləndirilir. Bu sənaye milyonlarla insanı iş yeri ilə təmin edir. Bu biznes aşağı qiymətə görə gəlirlidir və böyük iş imkanları yaradır”.

“Azərbaycana gəlincə, bizim yaxşı perspektivlərimiz var. Hesablamalara görə, ölkəmizdə ildə 15 milyona yaxın qızılgül yetişdirilir. Zirədə, Qala kəndində, Qəbələdə, Şəmkirdə çoxlu qızılgül istehsal olunur. Ümumiyyətlə, son illər bizdə çoxlu müasir istixanalar var ki, orada keyfiyyətli güllər yetişdirilir. Əlbəttə ki, rəqabəti nəzərə almaq lazımdır, xüsusən də Cənubi Amerika və Afrika ölkələrindən olan və onların məhsullarını ucuzlaşdıran aşağı maaşların olduğunu unutmaq olmaz. Bundan əlavə, orada çiçəklər üçün geniş plantasiyalar salınıb - 30-50 hektar, bizimkilər isə 8-10 dəfə kiçikdir”, - deyə həmsöhbətimiz bildirib.

Ekspertin fikrincə, Qərbin Rusiyaya qarşı sanksiyaları bu bazarın əsas olduğu Azərbaycan gülçülərinin əlinə keçə bilər: “Biz bu seqmentdə daha güclü mövqe qazana və ora daha çox gül, əsasən də qızılgül ixrac edə bilərik. Rusiya bizim üçün ən perspektivli istiqamətdir, ölkə böyükdür və orada çoxlarının gül verib, gül almaq mədəniyyəti var”.

Quliyevin sözlərinə görə, bu biznesin inkişafı üçün dövlət dəstəyi lazımdır: “Biz əlverişli şəraitdə pomidor və digər uğurla ixrac olunan kənd təsərrüfatı məhsullarından az olmayan miqdarda gül ixrac edə bilərik”.

Dayanıqlı İnkişaf Tədqiqatları Mərkəzinin sədri Nəriman Ağayev də AYNA-ya şərhində söyləyib ki, indi də əvvəlki kimi bizim üçün əsas gül bazarı Rusiyadır: “Bəli, onlar orada çiçəkçiliyi fəal şəkildə inkişaf etdirirlər, lakin ölkə böyükdür və orada mallara tələbat da böyükdür. Başqa harada? Əgər Mərkəzi Asiyanı götürsək, bu bazar faktiki olaraq artıq işğal olunub”.

“Ümumiyyətlə, ilk növbədə MDB ölkələrinə diqqət yetirmək lazımdır. Qlobal miqyasda danışsaq, 0,1-0,2% götürə bilərik, daha çoxuna ümid etmirik, amma bu da kifayətdir. Və qazanılmış mövqeləri itirməmək vacibdir”, - deyə mütəxəssis qeyd edib.

Onun sözlərinə görə, bu bazarda çoxlu rəqiblər var: “Ona görə də mümkün qədər çox və tez qazanmağa çalışaraq qiymətləri şişirtməmək vacibdir. Hansı sahədə inkişaf edəcəyinə qərar vermək lazımdır. Qızılgül bazarına çıxmaq çətindir, lakin qərənfillərin ixracı perspektivli istiqamətdir, bizim onların yetişdirilməsində böyük təcrübəmiz var. Qərənfillər, məsələn, kövrək lalələrdən fərqli olaraq daha uzun müddət təzə qalır”.

“Müxtəlif rəngli toxumların və soğanaqların digər ölkələrə satışı, çiçəklər üçün gübrələr kimi perspektivli bir istiqaməti də nəzərdən keçirə bilərsiniz. Belə bir məhsula tələbat olacaq. Həm də dərin emalı inkişaf etdirməliyik - daha çox efir yağı almaq, qızılgül ləçəklərindən mürəbbə hazırlamaq, kosmetologiyada çiçəklərdən istifadə etmək olar. Bazarın müasir tələblərinə uyğunlaşmaq üçün bir yerdə dayanmamaq, yeni texnologiyalardan istifadə etmək və ideyalar üzərində işləmək vacibdir”, - deyə Ağayev vurğulayıb.